Hoe ontstaat ondervoeding?

Ondervoeding kan ontstaan op verschillende manieren. De oorzaken van ondervoeding bij ouderen hebben vaak te maken met een verminderde eetlust, het afhankelijk zijn van hulp of gevoelens van eenzaamheid. De oorzaken zijn dus te koppelen aan zowel mentale als lichamelijke aspecten. Hierdoor ontstaat er nutritionele disbalans. Hierdoor ontstaat er nutritionele disbalans.

Als deze oorzaken te lang door sijpelen, zullen er symptomen van ondervoeding ontstaan omdat er door te weinig voeding een tekort aan voedingsstoffen ontstaat. Deze tekorten zorgen ervoor dat ondervoeding een feit wordt en er gezocht moet worden naar de juiste oplossing.

Gevolgen ondervoeding: Korte termijn

Op de korte termijn vertoont het lichaam een aantal tekenen van ondervoeding. Deze gevolgen van ondervoeding bij ouderen zijn relatief gemakkelijk te herkennen, maar behoren ook vaak tot een rijtje vage klachten. Hierdoor is het niet altijd direct te koppelen aan ondervoeding.

• Buikkrampen en/of moelijke stoelgang

Vezels zijn een zeer belangrijke voedingsbron voor een gezonde darmflora en goede stoelgang. Is hier een tekort aan, dan is dit al gauw te merken aan het lichaam. Buikkrampen of moeilijk naar het toilet kunnen zijn een gevolg hiervan. Vezels zijn onder andere nodig voor het vormen van een goede stoelgang.

• Een vol gevoel na het eten

De maag raakt eraan gewend wanneer er langdurig weinig gegeten wordt. Een vol gevoel na de maaltijd is hier het gevolg van. Als er weinig gegeten wordt, kost het de maag meer moeite dan gewoonlijk om het voedsel te kunnen verwerken. Hierdoor ontstaat het volle gevoel en de moeite om een volledige maaltijd op te eten.

• Het koud hebben

In de beginfase van ondervoeding is het koud hebben een signaal. Dit gevolg ontstaat doordat er te weinig voedingsstoffen in het lichaam zijn om het lichaam warm te houden.

• Haaruitval en/of broze nagels

Het haar en de nagels vertellen veel over iemands gezondheid. Is er een tekort aan voedingsstoffen, dan kan het lichaamshaar los gaan laten en zijn de nagels minder sterk. Ons lichaam richt zich op de meest belangrijke delen, ook wanneer het in een staat van ondervoeding verkeert. Er gaat meer aandacht naar de vitale delen van het lichaam, waardoor haaruitval en broze nagels sneller ontstaan.

• Vermoeidheid

Voeding is en bevat energie, de brandstof van ons lichaam. Het is dus te verwachten dat bij een tekort aan het juiste eten er vermoeidheid opspeelt. We hebben simpelweg eten nodig om energie te gebruiken en met energie te kunnen functioneren.

• Een lage weerstand

Ondervoeding leidt tot een lagere weerstand. Hierdoor is iemand sneller vatbaar voor een verkoudheid of griep. Door te weinig voedingsstoffen kan een lage weerstand ontstaan.

• Een slecht humeur

Naast dat we voeding nodig hebben op geluksstofjes aan te maken in onze hersenen, halen we deze stoffen ook uit voeding. We hebben het hier over serotonine. Voorbeelden van voeding waar we dit uithalen zijn: vlees, eieren en bananen. Bij een tekort aan serotonine worden er te weinig geluksstofjes aangemaakt en dit heeft invloed op het humeur. (Bron: Zo Begaafd)

Gevolgen ondervoeding: Lange termijn

Op de lange termijn zijn de gevolgen van ondervoeding bij ouderen begrijpelijk wat ingrijpender. Redenen hiervoor zijn dat de korte termijn gevolgen zo lang doorgaan, dat het lichaam ook op andere punten te weinig energie heeft op optimaal te presteren.

• Verlies van spiermassa

Spiermassa wordt gebruikt ter opvulling van de tekorten die zijn opgebouwd. De spiermassa vormt hierdoor een bron van energie van het lichaam, waardoor de hoeveelheid hiervan afneemt. Dit is terug te zien in het gewicht en de omvang van het lichaam.

• Verlies van conditie en kracht

Hoe minder bronnen van energie er in het lichaam aanwezig zijn, hoe meer energie het kost om het lichaam goed te laten functioneren. Wanneer dit langdurig het geval is, heeft het lichaam geen reserves meer over. De spierkracht is dusdanig achteruit gegaan dat er nauwelijks kracht kan worden gezet en ook de conditie is niet meer aanwezig. Dit omdat ondervoeding uiteindelijk ook invloed heeft op de hartfunctie en longcapaciteit.

• Depressie

Omdat een tekort aan stoffen als serotonine invloed heeft op de stemming, kan een langdurig tekort hieraan leiden tot depressie. Een combinatie tussen een slecht humeur, vermoeidheid en lage eetlust vormen een drietal grote oorzaken die te koppelen zijn aan een depressie. Ook eenzaamheid speelt hierin een grote rol.

• Botontkalking (osteoporose)

Om de botten sterk te houden, hebben mensen calcium nodig. Ook vitamine D is hierbij een belangrijke bron. Een langdurig tekort aan deze vitaminen, kan leiden tot ostoporose. Hierdoor ontkalkt het bot en is de kans op breuken groter. Daarbij herstelt het bot ook slechter. (Bron: Radboud UMC)

• Ontstekingen en infecties

Bij langdurig lage consumptie van de juiste voeding, liggen ontstekingen en infecties op de loer. Het lichaam heeft te weinig bronnen om goed te kunnen herstellen of in de basis juist te kunnen laten functioneren.